Khi đứa con oe oe tiếng khóc chào đời cũng là lúc bạn vỡ òa trong hạnh phúc khi nhìn thấy sinh linh bé nhỏ trên tay mình. Nhưng vì là đứa con đầu lòng nên cũng không hiếm các ông bố bà mẹ còn khá lúng túng chưa biết phải chăm sóc cho sinh linh non nớt vừa mới nhìn thấy cuộc đời này như thế nào.
Bởi vì chăm sóc trẻ sơ sinh là việc làm đòi hỏi sự tỷ mỉ và cẩn thận của người mẹ. Nhất là trong những tuần đầu tiên, khi mẹ còn vụng về, lóng ngóng, đây là lúc mẹ cần nhiều lời khuyên nhất về những kỹ năng cơ bản để chăm sóc bé yêu. Hãy cùng tham khảo cách chăm sóc bé sau sinh cuả FamilyAZ.net để lấy thêm kinh nghiệm nhé.
Những đồ dùng cần thiết cho chăm sóc trẻ sơ sinh
- Sản phẩm hỗ trợ bú sữa
- Bỉm, tã trẻ em
- Đồ tắm và đồ ngủ: Bồn tắm cho trẻ, khăn lau, khăn tắm, dầu gội đầu , sữa tắm dành riêng cho trẻ
- Quần áo trẻ em: Chăn quấn, quần áo, bao tay và vài đôi tất cho trẻ
- Đồ chơi cho trẻ: Những loại đồ chơi phát ra tiếng động kích thích trẻ
Những lưu ý khi chăm sóc bé
1. Cách chăm sóc da của trẻ sơ sinh
Da em bé rất mỏng và nhạy cảm nên ba mẹ cần chú ý và chăm sóc một cách cẩn thận. Vài phút đầu sau khi sinh, da của bé có màu xanh nhưng sau đó màu sắc cơ thể bé chuyển từ xanh sang hồng hào. Bắt đầu từ ngày thứ 2 hoặc thứ 3, trẻ có hiện tượng vàng da sinh lý và đạt đỉnh điểm vào ngày thứ 3, thứ 4 nhưng sau đó sẽ giảm dần.
Khi ra đời, cơ thể bé được bao bọc bởi lớp chất “gây”, giúp giữ nhiệt và bảo vệ da cho trẻ. Do vậy mà ngay sau khi sinh, mẹ không nên tắm sạch lớp chất “gây” ấy. Nhưng sau khoảng 24 – 48 tiếng, trẻ phải được tắm sạch mỗi ngày do lúc này lớp chất “gây” lại là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Đặc biệt là trong khâu vệ sinh mẹ cần tiến hành cẩn thận để bảo vệ bé khỏi hăm tã. Khi bạn tắm cho bé, hãy đảm bảo phần cuống rốn của bé phải được giữ càng khô càng tốt để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Hãy hỏi bác sĩ hoặc nữ hộ sinh để được tư vấn thêm về cách chăm sóc phần dây rốn này cho đến khi nó rụng một cách tự nhiên trong khoảng 10 ngày. Bên cạnh đó mẹ nên kiểm tra các khiếm khuyết trên da. Ví dụ như các vết bớt, được hình thành sau khi sinh hoặc phát triển sau này, để mẹ có cách xóa chúng đi sớm cho trẻ.
2. Chăm sóc giấc ngủ cho trẻ sơ sinh
Thời gian ngủ trung bình của trẻ sơ sinh là 18 – 20 giờ mỗi ngày. Mẹ cần đặc biệt quan tâm đến giấc ngủ của trẻ vì nó đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ nhỏ.
Trước tiên mẹ cần phải để ý đến tư thế nằm ngủ của trẻ, đặt bé nằm ngửa là tư thế ngủ tốt nhất dành cho bé. Bắt đầu từ tháng thứ 6, trẻ đã có thể lật nghiêng qua một bên hay nhổm đầu, ba mẹ đừng lo lắng khi thấy bé xoay người khi ngủ, điều đó chứng tỏ bé đã có đủ sức khỏe để lựa chọn một tư thế ngủ tốt nhất cho mình. Tuy nhiên khi bé thức – càng về sau thời gian thức của bé càng nhiều hơn – bạn cần cho bé nằm sấp. Bé cần được nằm sấp mỗi ngày để cổ cứng cáp hơn
Nhiều gia đình thường hay rung lắc hay tâng bổng nhằm giúp bé dễ ngủ hơn nhưng cần hạn chế vì hành động này sẽ khiến não của bé dễ bị tổn thương.
Nhiệt độ trong phòng bé nên giữ trên 26 độ C là tốt nhất. Nếu quá nóng, nhiệt độ cơ thể sẽ tăng lên, gây nguy hiểm cho bé. Quá lạnh sẽ làm bé dễ bị cảm lạnh, viêm đường hô hấp. Nên cho bé nằm cạnh mẹ, giúp cho việc theo dõi và cho con bú dễ dàng hơn.
3. Chăm sóc vệ sinh cho trẻ sơ sinh
Tắm cho bé hàng ngày bằng nước sạch, ấm từ 35 0 C – 37 0 C trong phòng có nhiệt độ 28 0 C – 32 0 C, không có gió lùa. Tốt nhất là dùng dầu tắm gội chuyên dành cho trẻ sơ sinh. Khi tắm chỉ cọ rửa thật nhẹ nhàng, tránh để da bé xây xát, không để nước nhiễm vào rốn, vào tai, mắt trẻ. Thời gian tắm cho bé chỉ từ 7 – 10 phút. Sau khi tắm, nhỏ mắt bằng nước sinh lý và dùng tăm bông y tế loại nhỏ để vệ sinh tai bé.
Chăm sóc rốn : hàng ngày sau tắm sẽ sát khuẩn rốn bằng cồn 70 0 ( người trực tiếp vệ sinh rốn cho trẻ cũng cần phải rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn, lau khô và sát khuẩn bằng cồn 70 0 trước khi tiến hành) sau đó băng kín lại. Cuống rốn sẽ tự nhiên rụng sau 6-10 ngày. Khi rốn mới rụng phải giữ chân rốn khô, sạch cho tới khi liền sẹo.
4. Mặc quần áo cho bé
Giai đoạn này, chân và tay bé có biểu hiện xanh xao và hơi tái. Nguyên nhân chính là do hệ thống tuần hoàn của bé chưa hoàn thiện chứ không phải là do bé quá lạnh. Để nhận biết bé có lạnh hay không, bạn có thể sờ mu bàn tay mình vào gáy bé hoặc cặp nhiệt độ cho bé.
Với thời tiết nóng bạn cũng cần giữ ấm vừa đủ cho cơ thể bé. Vì trẻ sơ sinh thường yếu và sức để kháng thấp hơn cơ thể của người lớn.
Với tiết trời lạnh, bạn có thể mặc quần áo ấm, đội mũ đồng thời không quên quấn thêm chiếc khăn mỏng bên ngoài khi cho bé bú. Nếu trời ấm hơn, bạn có thể cởi bỏ mũ hoặc tháo chăn quấn bên ngoài cho bé. Bạn cũng nên thường xuyên kiểm tra để thay tã cho bé phòng trường hợp bé bị nhiễm lạnh.
5. Chăm sóc cân nặng của trẻ
Giảm cân là hiện tượng hoàn toàn bình thường trong năm ngày đầu tiên của một đứa trẻ sơ sinh. Vì đây là giai đoạn những chất lỏng dư thừa trong cơ thể bé được tống ra ngoài. Bé giảm số cân không quá 10% trọng lượng sơ sinh của mình. Nhưng mẹ yên tâm là bé sẽ lấy lại được cân nặng khi sinh của mình sau 1 – 2 tuần.
6. Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ
Mẹ nên cho bé bú càng sớm càng tốt để bé có thể nhận được lượng sữa non bổ dưỡng. Nếu mẹ cảm thấy sữa về chậm thì trong vòng 1 giờ đầu sau sinh, mẹ hoàn toàn có thể cho bé bú. Hầu hết trẻ sơ sinh cần được cho bú mỗi 2 – 4 tiếng và khoảng 8 – 12 lần trong ngày. Mẹ cũng lưu ý tư thế bú và cách bú đúng giúp bé hấp thụ được lượng dinh dưỡng cần thiết.
Việc cho bé bú mẹ hoàn toàn, vừa bú bình vừa bú mẹ hoặc bú bình hoàn toàn dựa vào quyết định trên sức khỏe và tình trạng sữa của mẹ. Các bác sĩ cho rằng, sau 1-2 ngày đầu sữa chưa xuống, đến những ngày tiếp theo, khi có sữa, bạn nên tăng cường cho bé bú mẹ. Thời gian và tần suất bú phụ thuộc vào nhu cầu của bé.
Nhiều bà mẹ thú vị khi phát hiện thấy bé cũng bị nấc giống như người lớn. Thực ra, ngay từ lúc còn nằm trong bụng mẹ, bé đã xuất hiện tình trạng này. Nấc là hiện tượng tự nhiên nên nó cũng tự biến mất trong một khoảng thời gian ngắn, bạn không cần quá lo lắng.
Bé cũng thường đi tiêu (hoặc tiểu) liên tục, có thể là ngay sau mỗi cữ bú. Bởi vì sữa chứa rất nhiều nước nên hiện tượng đi tiêu (hoặc tiểu) liên tục không đồng nghĩa với việc bé bị tiêu.
7. Tiêm phòng cho trẻ sơ sinh
Ngay sau khi sinh vài giờ, việc tiêm phòng 1 – 2 mũi cho bé là vô cùng quan trọng. Bé cần được tiêm bổ sung vitamin K và chủng ngừa viêm gan B. Vitamin K có tác dụng ngăn rối loạn chảy máu (bệnh xuất huyết của trẻ sơ sinh), và chủng ngừa viêm gan B – một chủng ngừa vô cùng quan trọng cho bé.
8. Giao tiếp với trẻ
bé trong suốt quãng thời gian vừa rồi. Bạn có thể giao tiếp với bé của bạn bằng giọng nói, Bé thường sẽ nhận ra giọng nói của bạn bởi giọng nói này đã quá quen thuộc với thị giác và khứu giác, nụ cười của bạn. Tất cả những thái độ hành động của bạn sẽ được bé tiếp thu và ghi nhận. Mẹ cũng sẽ nhanh chóng nhận thấy được ngôn ngữ cơ thể của bé.
9. Một số hiện tượng bình thường của trẻ sơ sinh
Mẹ sẽ thường thấy bé hay bị giật mình, ngay cả khi bé đang nằm trong phòng yên tĩnh hoặc có tiếng ồn.
Hiện tượng dính mắt khá phổ biến ở trẻ sơ sinh, nguyên nhân phổ biến nhất là do ống dẫn nước mắt của bé đang bắt đầu đi vào hoạt động. Việc cần làm của bạn lúc này là hãy làm sạch và mát-xa nhẹ nhàng cho bé. Nhưng tốt hơn cả là bạn cần đưa bé tới bác sĩ để thăm khám.
Nếu mặt bé có dấu hiệu sưng, bao gồm cả mí mắt hoặc bé bị thâm tím do dụng cụ khi tiến hành lấy thai thì các thì mẹ yên tâm vì hiện tượng này sẽ nhanh chóng hết đi trong vài ngày đầu tiên.
Mẹ nên xem thêm: 16 Vấn đề thường gặp trong chăm sóc
Trên đây là một số kinh nghiệm hay những điều cần lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh. Muốn biết thêm nhiều thông tin hữu ích bạn hãy truy cập FamilyAZ để tìm hiểu và học hỏi nhé.
Chúc cho mẹ và các bé luôn mạnh khỏe!
