Những kiến thức cha mẹ cần nắm rõ khi trẻ bị sốt rét

Tham vấn chuyên gia: Bác sĩ Nguyễn Thanh Liêm

Sốt rét là một trong những căn bệnh cần phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tránh để biến chứng nguy hiểm xảy ra, thậm chí có thể gây ra hậu quả tử vong. Đặc biệt khi trẻ bị sốt rét càng phải cẩn trọng vì sức đề kháng của trẻ còn yếu, hệ miễn dịch chưa cao. Vì thế cha mẹ cần nắm vững những kiến thức về căn bệnh này để có biện pháp xử lí kịp thời.

Trẻ bị sốt rét căn cứ vào độ tuổi và thể trạng mà triệu chứng và diễn biến có sự khác nhau. Do đó cha mẹ cần tìm hiểu để việc chẩn đoán chính xác.

Trẻ nhỏ dưới tháng tuổi vẫn được dung nạp kháng thể từ sữa mẹ và còn mang huyết sắc tố F. Vì thế cơ thể trẻ thiếu chất PABA khiến cho ký sinh trùng gây sốt rét không thể tổng hợp thành acid folic nên chúng ít có cơ hội gây bệnh sốt rét khi trẻ ở trong độ tuổi này.

Nếu sống ở vùng có sốt rét hoành hành thì tỷ lệ mắc và tử vong do sốt rét ở trẻ từ 6 tháng trở lên cao hơn người lớn, cao nhất là lứa tuổi trẻ từ 4-5 tuổi.

Trong khi đó những trẻ từ 1-4 tuổi bị sốt rét với triệu chứng điển hình là sốt cao, co giật. Xuất hiện biểu hiện của rối loạn tiêu hóa là nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, bụng đầy hơi, chướng bụng.

Phát hiện ra tình trạng trẻ bị thiếu máu, nách sưng to sớm. Dinh dưỡng bị rối loạn, gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Các cơn sốt xảy ra với chu kỳ không đều đặn, nhiều trẻ không có giai đoạn rét run.

Trẻ có dấu hiệu cho thấy đường huyết giảm, suy thận cấp thực thể, men gan cao. Kèm theo đó trẻ thường hay bị ho, viêm phế quản, viêm khí quản. Nguy hiểm hơn có thể chuyển sang giai đoạn sốt rét ác tính. Nhưng tỷ lệ này ở trẻ nhỏ thấp hơn ở người lớn và trẻ lớn.

Do bị sốt cao nên trẻ bị mất bước với biểu hiện rõ rệt là khô môi, mắt trũng, sụt cân, tiểu ít, khát nước. Nếu kiểm tra nước tiểu sẽ thấy tỷ lệ natri thấp, tỷ trọng nước tiểu cao…

Thiếu máu nhẹ với biểu hiện mạch nhanh, khó thở, gan to, suy tim có nhịp ngựa phi. Nếu mức độ thiếu máu trầm trọng sẽ gây ra hội chứng não như hôn mê, co giật, vật vã, rối loạn ý thức.

Bệnh sốt rét không chừa một ai, không phân biệt giới tính, độ tuổi. Từ trẻ nhỏ đến người trưởng thành, người già. Trong đó trẻ em là đối tượng có nguy cơ mắc cao nhất bởi hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.

Nguyên nhân gây ra sốt rét là do kí sinh trùng có tên Plasmodium với phương thức lây truyền qua đường máu. Tác nhân gây bệnh chính là do muỗi Anopheles truyền từ người bệnh sang người lành. Ngoài ra còn lây truyền qua đường truyền máu, truyền qua nhau thai. Tuy nhiên trường hợp bệnh sốt rét lây nhiễm qua đường nhau thai thì rất hiếm gặp. Do khả năng lây truyền từ người sang người nên bệnh sốt rét nếu không được phát hiện sớm, cách ly người bệnh và điều trị kịp thời rất dễ chuyển thành đại dịch.

Điều đáng lo ngại là bệnh có diễn biến hết sức nguy hiểm bởi giai đoạn đầu rất khó nhận biết. Nhất là khi các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh chưa hoặc ít xuất hiện ở giai đoạn đầu. Đến khi có biểu hiện thì bệnh đã chuyển biến phức tạp và nghiêm trọng hơn.

Trẻ bị sốt rét thường sẽ kém thông minh, chậm lớn và ảnh hưởng đến sự phát triển.

Ký sinh trùng tấn công vào cơ thể gây phá vỡ hồng cầu khiến cơ thể trẻ mệt mỏi, gầy yếu, thiếu máu, da xanh xao, môi thâm.

Gan và nách to. Nếu không phát hiện và điều trị sớm khả năng chuyển sang sốt rét ác tính là rất cao, dễ gây ra tử vong.

Trẻ bị sốt rét muôn điều trị hiệu quả cần xác định xem trẻ bị sốt rét thông thường hay sốt rét ác tính. Bởi mỗi trường hợp có những cách điều trị không giống nhau. Do đó ngay khi thấy dấu hiệu sốt rét ở trẻ cần nhanh chóng đưa trẻ đi thăm khám để được chẩn đoán và xác định mức độ của bệnh. Từ đó đưa ra phương án điều trị kịp thời, tránh để bệnh chuyển sang sốt rét ác tính.

Bác sĩ sẽ căn cứ vào mức độ bệnh để quy định việc sử dụng sốt sao cho phù hợp. Thông thường sẽ là thuốc điều trị ưu tiên và thuốc điều trị thay thế.

Sử dụng thuốc điều trị ưu tiên dựa vào chủng loại ký sinh trùng sốt rét bị nhiễm.

Theo dõi 3 ngày việc dùng thuốc điều trị ưu tiên. Nếu thấy trẻ vẫn sốt, thậm chí bệnh xấu hơn, ký sinh trùng và bệnh sốt rét còn nghiêm trọng hơn thì thay bằng các loại thuốc điều trị thay thế có hiệu lực cao hơn.

Sốt rét ác tính ở trẻ cần được điều trị triệu chứng, biến chứng tuân thủ theo đúng hướng dẫn của các bác sĩ. Cùng với đó cần áp dụng các biện pháp để xử trí can thiệp để chống các triệu chứng co giật, hạ đường huyết, thiếu máu; chống mất nước, rối loạn điện giải,…

Trẻ bị sốt rét hay bất cứ ai mắc sốt rét đều nguy hiểm. Do đó việc phòng ngừa sốt rét là điều rất quan trọng, nhất là khi hiện nay chưa có vacxin phòng ngừa. Vì thế chúng ta cần thực hiện các giải pháp sau đây để phòng ngừa sốt rét.

Áp dụng các biện pháp diệt trừ muỗi, bọ gậy đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người.

Khi ngủ phải bỏ màn, kể cả ban ngày.

Sử dụng thuốc phòng sốt rét.

Đối với các vùng chứa nước cần có nắp đậy để tránh muỗi sinh sôi, phát triển.

Giữ khu vực nhà ở, môi trường xung quanh sạch sẽ. Đảm bảo phát quanh bụi rậm, các vật dụng chứa nước bẩn tích tụ như chai lọ, vỏ chai vỡ…

Ngăn ngừa hoặc giảm các ảnh hưởng bằng cách uống thuốc phòng sốt rét.

Tránh cho trẻ đến nơi đông người khi không cần thiết.

Đảm bảo cho trẻ ăn uống đủ chất dinh dưỡng để gia tăng sức đề kháng.

Trẻ bị sốt rét rất nguy hiểm và có thể gây tử vong nếu không được phát hiện, chẩn đoán, điều trị sớm. Vì vậy cần đảm bảo theo dõi những biểu hiện của trẻ để nhanh chóng đưa trẻ đi thăm khám sớm, tránh để nguy hiểm xảy ra với trẻ.

Ngày đăng: 09/01/2018 - Cập nhật lúc: 8:51 PM , 13/12/2018